In onze adviespraktijk wordt gebruik gemaakt van wetenschappelijk onderzoek zoals psycho- diagnostiek om functioneel gedrag in kaart te brengen en gedragsverandering te helpen bevorderen. Bedrijven zijn eigenlijk altijd op zoek naar functiehouders die een op een passen in het daartoe aangegeven patroon.
Spanningen in organisaties zijn daarbij onontkoombaar. Veranderaars dienen zich hiervan bewust te zijn. Want door spreiding van macht en competenties is er per definitie een arena waarin verschillen van opinie naar boven komen. Elke medewerker heeft zo zijn eigen inzicht en is eigenwijs genoeg om die te uiten.
Zo worden soms uitkomsten van ons onderzoek weersproken en herkent men zich niet altijd zomaar in bepaalde conclusies. In de sociaal psychologie is interessant te zien wat er gebeurt als je iemands mening onderuit haalt met behulp van wetenschap en sterke argumenten. De reactie van de ander is dan vaak om niet te accepteren maar gewoon een nieuwe onderbouwing bij zijn standpunt te verzinnen.
“IN ONS BREIN IS GEEN SPRAKE VAN EMOTIE VERSUS COGNITIE
MAAR VAN INTUITIE VERSUS REDENEREN.”
Mensen zijn ervan overtuigd dat ze hun oordelen vormen na diepgaande overpeinzingen maar volgens Haidt in zijn nieuwe boek over de moraal “Het rechtvaardigheidsgevoel”, werkt dat zo niet en kunnen social justice activisten zelfs een cultuur veroorzaken die een open dialoog verstikt.
Omdat men opgesloten zit in zijn eigen sociale bubbel horen mensen dan alleen maar wat hen goed uitkomt. Dat leidt dan vervolgens weer tot steeds extremer gedrag.
Bespreekbaar en toetsbaar maken door intuïtie aan te spreken met een voorbeeld werkt wel: als je b.v. iemand wilt overhalen om vegetariër te worden werkt niets zo goed als het tonen van een filmpje van een bloederig slachthuis.
Er moet ontmoedigt worden om ontoetsbaar en onbediscussieerbaar te zijn in beweringen en feitelijke handelen. Het gesprek aangaan met een neutraal iemand van buiten de groep en oprechte belangstelling tonen in reflectie is het beste stap in leren veranderen en weg te blijven van vuilnisvatopvattingen.
