VOORKOMEN VAN VROEGTIJDIGE BEËINDIGING VAN EEN UITZENDING NAAR HET BUITENLAND
Rian de Jong, Manager Global Mobility & Compensation and Benefits, analyseert organisatievraagstukken op dit domein. Zijn expertise zal werkgevers met internationale belangen direct aanspreken in een aantal artikelen. Wilt u reageren? Mail of bel en vraag naar Rian de Jong.
Inleiding
Als gevolg van de steeds verder gaande globalisering en de economische groei neemt ook het aantal uitzendingen van werknemers naar het buitenland toe. Vaak jonge gezinnen gaan een dergelijke uitdaging onvoldoende voorbereid aan.
De voorlichting van de werkgever beperkt zich vaak tot de meer technische aangelegenheden, zoals arbeidsvoorwaarden, de verhuizing, scholing voor de kinderen en dergelijke. In het gunstigste geval wordt ook een cultuurtraining aangeboden.
Als de euforie over een veelbelovende carrièrestap in het buitenland wat is geluwd en de stress van de verhuizing achter de rug is, ontstaat een nieuwe situatie.
Het ontstaan van problemen
Van de man (ook anno 2015 is het nog vaak de man die als expat wordt uitgezonden) wordt verwacht dat hij zich 24 uur per dag, 7 dagen per week inzet om de hoge investering van de werkgever (1) zo rendabel mogelijk te maken. Van de echtgenote van de expat wordt, al dan niet expliciet, verwacht dat zij haar man in alle opzichten ondersteunt en een ondergeschikte rol aanneemt.
De kiem voor een gevoel van grote eenzaamheid is daarmee gelegd; als het de partner in het gastland ook nog onmogelijk wordt gemaakt een eigen zinvol bestaan op te bouwen, leidt die eenzaamheid vaak tot de vraag of de keuze voor een bestaan als partner van een expat in het verre buitenland wel een juiste is geweest.
Ook bij de meereizende kinderen kunnen grote emotionele problemen ontstaan. Het achterlaten van familie en vriendjes in het thuisland, een nieuwe (internationale) school, taalproblemen en aanpassen aan de onbekende cultuur in het gastland kunnen voor grote spanningen in het gezin zorgen.
Dat het aantal scheidingen (2) en andere problemen in het expat gezin toeneemt is dan ook niet verwonderlijk, waarbij nogal eens wordt gekozen voor terugkeer van alleen het gezin naar het thuisland of een gehele beëindiging van de uitzending.
Als er in het buitenland een echtscheiding dreigt zijn de gevolgen daarvan vaak niet te overzien. Ondanks het gegeven dat in de uitzendingsovereenkomst vaak wordt opgenomen dat het Nederlandse recht van toepassing is, is het maar de vraag of een rechter in het land van tewerkstelling een dergelijke afspraak wel accepteert, nog afgezien van de vraag of die rechter voldoende in het Nederlandse recht is ingevoerd om verschillen met het recht in het land van tewerkstelling te beoordelen.
Maar ook voor andere gezinsproblemen zijn in het gastland vaak onvoldoende voorzieningen om deze problemen het hoofd te bieden.
Goed werkgeverschap
Naar mijn mening houdt goed werkgeverschap in dat de expat en zijn gezin allereerst goed worden voorgelicht over de hiervoor geschetste risico’s, ook als dat in het uiterste geval zou betekenen dat wordt afgezien van een uitzending. Maar ook hier geldt: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.
Maar als dan de uitzending een feit is, berust bij de werkgever ook de verantwoordelijkheid om zoveel mogelijk te voorkomen dat de geschetste problemen optreden en de bom barst. Dat plaatst de uitzendende werkgever voor een dilemma: in hoeverre mag hij zich bemoeien met het privé leven en de privacy van de expat en zijn gezinsleden om zijn hoge investering veilig te stellen?
Een oplossing
Zonder de pretentie te hebben dat hiermee alle gezinsproblemen in het buitenland worden voorkomen is een werkbare oplossing om via de expat ziektekostenverzekering hierbij een psychiater te betrekken:
• De expat en zijn gezinsleden krijgen voordat de uitzending feitelijk een aanvang neemt een individueel (telefonisch) onderhoud met deze expert: de “nulmeting”.
• 3 maanden na aanvang van de uitzending volgt opnieuw een individueel (telefonisch) contact met alle gezinsleden, waarvan onder andere het doel is om te beoordelen of de expat en zijn gezin in het land van tewerkstelling goed zijn “geland”.
• Vervolgens vindt gedurende de gehele uitzending een dergelijk individueel contact in elk geval elke 6 maanden plaats. Het doel hiervan is om in een zo vroeg mogelijk stadium na te gaan of er zich problemen aandienen, die nog kunnen worden opgepakt voordat de situatie onhoudbaar is geworden.
• 3 maanden na beëindiging van de uitzending vindt een afsluitend individueel contact plaats om te beoordelen of enige nazorg, in welke vorm dan ook, nog geadviseerd wordt.
Op grond van medische en privacy overwegingen is het de psychiater niet toegestaan om over zijn bevindingen zonder toestemming van de expat of zijn gezinsleden aan de werkgever te rapporteren. Hij kan echter wel een individueel advies uitbrengen aan de expat en/of zijn gezinsleden om in contact te treden met de International Mobility Manager van de werkgever en de situatie bespreekbaar te maken en van daaruit te zoeken naar een voor beide partijen acceptabele oplossing.
Natuurlijk brengt een dergelijke benadering kosten met de werkgever met zich mee. Als echter slechts één voortijdige beëindiging van een uitzending kan worden voorkomen is deze investering voor een groot aantal jaren terugverdiend.
Met deze benadering heb ik ervaring opgedaan en het gegeven dat een werkgever ook en op voorhand oog heeft voor de mogelijke negatieve gevolgen van een uitzending en daarvoor een procedure heeft ingericht zorgt op voorhand al voor emotionele rust bij de expat en zijn gezinsleden: als er problemen ontstaan staan zij er niet alleen voor.
Rian de Jong
Manager Global Mobility &
Compensation and Benefits
(1) Afhankelijk van de vraag of zijn gezin mee wordt uitgezonden of niet en de van toepassing zijnde uitzendvoorwaarden, is een vuistregel dat de totale werkgeverskosten van een uitzending twee tot drie maal de totale werkgeverskosten in Nederland bedragen.
(2) zie ook: http://www.managersonline.nl/nieuws/15947/aantal-vechtscheidingen-onder-nederlandse-expats-stijgt.html
